Kultura masowa, a popularna.

Popularną pomyłką jest postrzeganie pojęcia kultury masowej jako tożsamego z
kulturą popularną. W kręgach naukowych zaznacza się, że pojęcie kultury
masowej ma odniesienie do produkcji, gdzie pojęcie kultury popularnej
związane jest z kategorią konsumpcji.

Jako przykład ułatwiający rozróżnienie tych dwóch zjawisk podaje się
emitowany w telewizji film, na fali inspiracji którym widz decyduje się napisać
książkę. Przypadek ten obrazuje, że twory kultury popularnej mogą zostać na
powrót przekształcone w kulturę ludową gdy zostaną przekazane ich odbiorcom.
W kontekście tej narracji kultura masowa stanowi wtórny wytwór rewolucji
przemysłowej stanowiący wynik emitowania na wielką skalę, w kierunku
masowych odbiorców, treści będących podobnymi lub analogicznymi. Jest ona
w tym rozumieniu efektem działalności człowieka na gruncie intelektualnym i
rozrywkowym, która to z kolei karmiona i inspirowana jest także masową emisją
treści ze środków przekazu masowego. Chodzi o kulturę, której dobra są wciąż
produkowane, reprodukowane oraz rozprowadzane na masową skalę.
Teorie związane z kształtowaniem się kultury masowej sięgają już koncepcji
marksowskiej – kultura masowa a popularna.

Jakkolwiek pojęcia kultury masowej i popularnej stosowane są często
zamiennie, to jednak można wyodrębnić wyraźne różnice występujące
pomiędzy nimi. Najistotniejszą z cech jest to, iż tam, gdzie kultura masowa
kieruje do przysłowiowego ‘masowego odbiorcy’ wszystkie swoje kreacje, to
kultura popularna ogranicza już krąg adresatów do bardziej określonej grupy,
przez co niejako staje się automatycznie ‘odmasowioną’. Obecnie pojęcie
kultury popularnej jest używane częściej, gdzie kultura masowa stanowi termin
odnoszący się raczej do kształtu kultury sprzed kilkudziesięciu lat.
Istotną kwestią jest również fakt ścisłego powiązania pojęcia kultury masowej z
tak zwanymi mediami masowymi. Mowa tutaj o prasie, telewizji, radiu. Wraz z
nadejściem dwudziestego wieku ich zajęć dotyczył ogółu obywateli, będąc na
bieżąco wykorzystywanym do emitowania ogromnej ilości treści stanowiących
wytwór kultury. Pojęcie kultury popularnej zaś dotyczy wyników wykorzystywania
przedstawianych przez potencjał techniczny stojący za kulturą masową. Dzięki
nim możliwe było odnalezienie zróżnicowanych odbiorców receptywnych na
treści o zróżnicowanej charakterystyce i pełnienie wobec nich szerokiej gamy
funkcji, między innymi kompensacyjnej.

Pomiędzy tymi dwoma pojęciami występują naturalnie również podobieństwa.
Mowa tu na przykład o tym, że jakkolwiek zakres adresatów w obu tych
przypadkach jest inny, to cechą wspólną jest zarówno traktowanie ilości
odbiorców jako zdecydowanego priorytetu nad wartością artystyczną i
przekazem treści. W obu z nich fundamentalnym czynnikiem napędzającym
działalność jest dopasowywanie charakteru treści do gustu i potrzeb odbiorców
w celu przekształcenia go w finansowe korzyści.